چطور با خواهر و یا برادر سمی، رفتار کنیم؟

خواهر و یا برادر سمی چه کسانی هستند؟ نشانه‌های خواهر و یا برادر سمی چیست؟ نحوه برخورد با خواهر و یا برادر سمی به چه شکل است؟ چطور خواهر و یا برادر سمی را کنترل کنیم؟

قبلا در مورد نحوه برخورد با خانواده سمی صحبت کردیم و گفتیم پدر و مادر سمی چه نشانه هایی دارند و چطور می شود از یک پدر و مادر سمی رهایی پیدا کرد. در این مقاله چگونه یک رابطه سمی با خواهر و برادر را مدیریت کنیم  حرف می زنیم.

خواهران و برادران سمی

متأسفانه بعضی از اوقات خواهر یا برادر یک فرد می‌تواند بیشتر از هرکس دیگر باعث درد و رنج در زندگی او شود. در بسیاری از موارد این دشمنی ها یا آزارها به دلیل حس حسادت یا رقابت بین خواهر و برادران به وجود می‌آید. در بسیاری مواقع شاهد این بوده‌ایم که کودکی، به این دلیل که تصور می‌کرده پدر و مادرش خواهر یا برادرش را بیشتر از او دوست دارند، در بزرگسالی دچار مشکل تزلزل اعتماد به نفس یا احساس ناامنی و خود کم بینی شده است.

نشانه‌های رفتار سمی در اعضای نزدیک خانواده و نحوه برخورد با آنها

در بسیاری مواقع می‌بینیم که در خانواده بعضی خواهران و برادران، موفق‌تر از خواهران و برادران خود هستند؛ و در اینجاست که خواهر یا برادری که موفقیت کم‌تری به دست آورده به طور ناخودآگاه با تشویق و توجه کم‌تری از جانب خانواده و اطرافیان مواجه می‌شود که این خود باعث دلخوری، سرخوردگی یا حسادت می‌شود؛ و در بعضی موارد متأسفانه چنین کسانی در قالب خواهر و برادر سمی فرو می‌روند و شروع به ابراز واکنش‌های منفی و سمی می‌کنند. بروز این رفتارهای سمی، همیشه باعث درد و رنج و گاه گرفتاریهایی برای سایر اعضای خانواده ازجمله پدر و مادر می‌شود؛ یا گاه می‌بینیم که این فرد کمتر موفق، مانند بچه‌ای ناپخته برخورد می‌کند و گاه خود را نیز به دردسر می‌اندازد. جالب است که این‌ها در مواقع دردسر از خواهر و برادر موفق انتظار دارند نقش والد را برایشان ایفا کند و او را از دردسرهایی که به وجود آورده نجات دهد.

برای مثال یکی از مراجعان من مجبور شد برای همیشه رابطه‌اش را با برادرش قطع کند چرا که برادرش به هروئین اعتیاد داشت و با مشکلاتی که دائماً برای او به وجود می‌آورد همواره باعث دردسر، فشار عصبی، گرفتاری و شرمندگی او می‌شد. این مراجع من که خود پزشکی حاذق است در بسیاری روزها در محل کارش دارای تمرکز کافی نبود چراکه شب قبل ناچار شده بود تا دیروقت به دنبال حل مشکلاتی باشد که برادر معتادش به بار آورده بود.

مثلاً رفته بود او را پس از دستگیری با قید ضمانت از زندان آزاد کند یا پس از یک درگیری و مجادله‌ی سخت از کلانتری بیرون بیاورد و گرفتاریهایی نظیر این، که پایانی نداشت. با وجود چنین مشکلاتی او همواره احساس می‌کرد باید به برادرش کمک کند و اگر سعی می‌کرد برادرش را ندیده بگیرد و فراموشش کند دچار احساس گناه شدیدی می‌شد که نمی‌توانست آن را از خود دور کند.

زمانی که او دیگر پزشکی سرشناس شده بود می‌دید که تقریباً نیمی از درآمدش صرف وثیقه گذاشتن برای رهایی برادرش از زندان یا صرف دستمزد وکیل و هزینه‌ی دادرسی او می‌شود. او همه‌ی شگردهای لازم در راه ایجاد تغییر در برادرش را امتحان کرده بود. شگرد آینه گونگی (شگرد آینه گونگى فرد سمى را وامىدارد تا خودش هم انعکاس رفتار یا گفته ى ناپسندى را که در حق شما مرتکب شده یا بر زبان آورده، مشاهده کند)، شگرد تخلیه‌ی خشم شدید و شگرد برخورد توأم با مهربانی و توجه. به هر دری زده بود تا بتواند برادرش را وادار کند اعتیادش را ترک کند. اما هیچکدام از راه‌ها به نتیجه نرسیده بود. او تحول مثبتی در برادرش نمی‌دید و از سویی برادرش خود نیز برای نجات خودش از این ورطه همتی نشان نمی‌داد. سرانجام آن پزشک برای نجات زندگی خود از این گرداب و حفظ شغل و درآمد و به دست آوردن آرامشش، ناچار به قطع ارتباط با برادرش شد. تا اینکه سرانجام یک روز خبردار شد برادرش بر اثر مصرف بیش از حد مواد مخدر درگذشته است.

 با وجود این او هیچگاه دچار احساس گناه ناشی از قطع رابطه با برادرش نشد چرا که برای نجات او هر کاری از دستش برمیآمد کرده بود و به نتیجه نرسیده بود. پس از واقعه‌ی مرگ برادرش اگر گاهی هم دچار احساس گناه می‌شد سعی می‌کرد با استفاده از شگرد توقف جریان فکر آزاردهنده جلوی بروز احساس گناه را در خود بگیرد و در مواردی نیز از شگرد تلافی تخیلی ـ

نیابتی به شکل مثبت استفاده می‌کرد. یعنی تصور می‌کرد که اکنون برادرش نهتنها بعد از آن همه رنج، در آرامش به سر می‌برد بلکه همچنین از بابت همه‌ی زحماتی که او برای کمک به ترک اعتیاد و حل سایر مشکلاتش کرده بود سپاسگزار است.

به دلیل ماهیت پویا و پیچیده‌ی درون خانواده‌ها، گاه فرد از داشتن یک خواهر و برادر سمی خیلی بیشتر از داشتن والدین ناجور، احساس شرمندگی و سرخوردگی می‌کند. اما همواره به خاطر داشته باشید که هرچند خواهران و برادران در یک خانواده و از یک پدر و مادر متولد می‌شوند، این نمی‌تواند دلیل این باشد که از هر نظر یکسان و مشابه عمل کنند، تصمیم بگیرند و زندگی‌های مشابه داشته باشند؛ چرا که هر فردی برخی از ویژگی‌های خاص شخصیتی خود را در بدو تولد با خود به همراه می‌آورد و این همان عاملی است که تفاوت بین رفتارهای خواهران و برادران را در بزرگسالی آشکار می‌کند ولو از پدر و مادر یکسان و در یک خانواده رشد کرده باشند.

مثلاً ممکن است شما دارای برادری باشید که وجهه‌ی خوبی در اجتماع ندارد یا اصولا فرد بدنامی است و مردم تصور می‌کنند شما نیز باید همانگونه باشید و شما را مورد سؤال یا شماتت قرار میدهند. در واکنش به این برخوردها، شما به جای احساس شرمندگی یا خشم می‌توانید از شگرد شوخی استفاده کنید و به فرد مقابل بگویید شما و برادرتان دو فرد کاملاً متمایز هستید. یا از شگرد پرسش‌های هدایت کننده توأم با آرامش استفاده کنید و فرد را به این نتیجه برسانید که لزوماً نباید تصور کند که شما هم مانند برادرتان هستید.

شگرد دیگر، «تخلیه‌ی خشم شدید» است که در رویارویی با افراد گستاخی که دائماً می‌خواهند شما را از بابت برادرتان سرزنش کنند، بهکار می‌آید؛ تا به آنان بفهمانید که حد و حدود خود را حفظ کنند و وارد حریم مسائل شخصی و خانوادگی شما نشوند.

من در مسیر فعالیت حرفه‌ای خود خواهران و برادرانی را دیده‌ام که از یکدیگر در دادگاه شکایت کرده‌اند یا به قدری از یکدیگر متنفرند که به خون هم تشنه اند. چرا؟ چون در زمان کودکی یاد نگرفتهاند برای حل مشکلاتشان به جای مرافعه و ناسزاگویی، از طریق گفتگوی متمدنانه و تبادل نظر اقدام کنند. استفاده از شگردهای آموخته شده در این مقاله می‌تواند برای این دسته افراد بسیار مؤثر و کارآمد باشد.